Zgryz otwarty to wada diagnozowana zarówno u młodszych, jak i dorosłych pacjentów. Wyróżnia się ona brakiem kontaktu między zębami górnymi a dolnymi. Co wskazuje na rozwój zgryzu otwartego? Jak można go skutecznie leczyć?
Czym jest zgryz otwarty?
W klasyfikacjach wad zgryzu zgryz otwarty jest zaliczany do wad pionowych. Dla tej wady charakterystyczne jest zaburzenie okluzji między zębami górnymi i dolnymi – zęby te się nie stykają. W konsekwencji rozwoju zgryzu otwartego między górnym a dolnym łukiem powstaje tzw. szpara niedogryzowa.
Zgryz otwarty można zdiagnozować zarówno u dziecka, jak i osoby dorosłej. W Polsce ta wada występuje jednak stosunkowo rzadko – obejmuje od 2 do 4 proc. populacji.
Rodzaje zgryzu otwartego
Typy zgryzu otwartego wyróżnia się ze względu na miejsce występowania wspomnianej szpary niedogryzowej. W ten sposób wskazać można trzy rodzaje zgryzu otwartego:
- Zgryz otwarty częściowy przedni – szpara niedogryzowa występuje jedynie między zębami przednimi szczęki i żuchwy. Ortodonci najczęściej spotykają się właśnie z tym rodzajem zgryzu otwartego.
- Zgryz otwarty częściowy boczny (jednostronny – prawy lub lewy, dwustronny) – szpara niedogryzowa występuje w odcinku bocznym po jednej stronie łuków zębowych albo obu stronach łuków zębowych.
- Zgryz otwarty całkowity (szkieletowy) – szpara niedogryzowa jest rozległa. W konsekwencji w kontakcie pozostają jedynie ostatnie zęby trzonowe. Wada ma związek ze znacznym rozchyleniem szczęk.
Ortodonci mówią też o zgryzie otwartym zębowym i zgryzie otwartym szkieletowym. W pierwszym przypadku nieprawidłowe jest jedynie ułożenie zębów, w drugim z kolei nieprawidłowa jest budowa szczęki i żuchwy.
Zgryz otwarty – przyczyny
Przyczyny powstania zgryzu otwartego są złożone – czynników, które wpływają na rozwój tej wady, jest wiele. Zgryz otwarty u dziecka często ma związek z nieprawidłowymi parafunkcjami. Zaliczyć można do nich:
- nawykowe ssanie palca (kciuka) przez dziecko – zwłaszcza w okresie uzębienia mlecznego,
- przetrwanie niemowlęcego sposobu połykania pokarmów – ma związek ze zbyt długim karmieniem dziecka piersią,
- przebyte choroby – krzywicę, choroby endokrynologiczne,
- oddychanie przez usta – może ono być wynikiem np. przerośniętego trzeciego migdałka,
- obgryzanie paznokci – w ten sposób zgryz otwarty może rozwinąć się u dorosłych,
- trzymanie między zębami przyborów piśmienniczych (np. ołówka) – nie pozostaje to bez wpływu na ułożenie zębów,
- czynniki genetyczne – w przypadku zgryzu otwartego szkieletowego.
Aby opracować skuteczny plan leczenia, ortodonta musi ustalić przyczynę rozwoju zgryzu otwartego. W przypadku wad genetycznych niezbędna może być operacja.
Objawy zgryzu otwartego – jak go rozpoznać?
Zgryz otwarty częściowy przedni i boczny nie wpływa negatywnie na rysy twarzy. Inaczej jest w przypadku zgryzu otwartego całkowitego – twarz jest wydłużona w dolnym (szczękowym) odcinku. Na ten rodzaj wady zgryzu wskazywać mogą też:
- występowanie szpary niedogryzowej,
- skrócona górna warga,
- seplenienie – problemy z wymową głosek: c, d, dz, n, s, t, z,
- problem z gryzieniem pokarmów,
- wysokie podniebienie.
Aby upewnić się w postawionej diagnozie, ortodonci zlecają też badania. Do najpopularniejszych należy RTG.
Zgryz otwarty – leczenie
Leczenie zgryzu otwartego odbywa się inaczej u dzieci, a inaczej u dorosłych. Z reguły jest mniej skomplikowane i czasochłonne u młodszych pacjentów.
Leczenie zgryzu otwartego u dorosłych
Uosób dorosłych sposób leczenia jest uzależniony od przyczyny powstania tej wady. W przypadku nieprawidłowego ułożenia zębów leczenie polega na założeniu stałego aparatu ortodontycznego. Po zdjęciu aparatu zgryz otwarty nie występuje – szpara niedogryzowa zostaje usunięta.
Bardziej złożone jest leczenie zgryzu otwartego całkowitego. U dorosłych oznacza to interwencję chirurga (niezbędna jest operacja ortognatyczna), a następnie założenie aparatu ortodontycznego. Tylko w ten sposób możliwe jest właściwe ukształtowanie prawidłowego zgryzu.
Leczenie zgryzu otwartego u dzieci
U dzieci leczenie zgryzu otwartego często odbywa się przy wykorzystaniu ruchomego aparatu ortodontycznego. Rezultaty terapii w dużej mierze zależą od współpracy rodziców lub opiekunów z ortodontą – to oni muszą pilnować, aby dziecko korzystało z aparatu zgodnie z zaleceniami.
Zgryz otwarty u dzieci – leczenie obejmuje też:
- wyeliminowanie wszystkich nieprawidłowych nawyków, np. ssania kciuka,
- współpracę z logopedą – stosuje się ćwiczenia na zgryz otwarty, np. dziecko ma za zadanie naśladować określone odgłosy.
Zgryz otwarty – dlaczego należy go leczyć?
Nieleczony zgryz otwarty oznacza dla pacjenta szereg niedogodności. Nieprawidłowe ułożenie zębów nie pozostaje bez wpływu na prawidłową wymowę – pacjenci seplenią. Do tego dochodzą problemy z gryzieniem i żuciem pokarmów. Zgryz otwarty całkowity oznacza też zmiany w wyglądzie – twarz staje się podłużna, w konsekwencji czego pacjent może mieć niską samoocenę. Tak jak inne wady zgryzu, również ta powinna zostać skonsultowana z ortodontą, który wdroży odpowiedni plan leczenia.
Leczenie ortodontyczne w Krakowie w Ortolingwa odbywa się przy wykorzystaniu nowoczesnych aparatów ortodontycznych – również zapewniających dyskretne leczenie. Umów się na konsultację, aby sprawdzić, jak możemy zniwelować negatywne efekty zgryzu otwartego i zapewnić Ci piękny uśmiech.
